Umiejętność chodzenia na smyczy to wypadowa kilku czynników – umiejętnej komunikacji człowieka z psem, wypracowania współpracy i nauki psa podstaw posłuszeństwa, kontrolowania emocji przez psa i umiejętnego zarządzania środowiskiem przez nas. Czy się nam to podoba czy nie, jest to również odbicie wzajemnej relacji. Czasem warto się zastanowić dlaczego pies tak bardzo chce być tam, daleko na końcu smyczy, a nie blisko nas?
​
Nauka chodzenia na luźnej smyczy to jedna z trudniejszych umiejętności, którą może posiąść twój pies. Na nasze szczęście psy to fantastyczne istoty i przy odrobinie wysiłku z naszej strony da się z nimi osiągnąć kompromis i wypracować dobrą relację na smyczy. 

Bo lubi. To najprostsza odpowiedź i w wielu przypadkach prawdziwa. Jednak powodów jest zdecydowanie więcej i na ogół są dość złożone.

Emocje związane ze stresem lub nadmiernym pobudzeniem
Pies, który nie kontroluje swoich emocji, jest nadmiernie pobudzony lub zestresowany na ogół będzie ciągnął. Dla wielu psów ruch jest strategią radzenia sobie ze stresem i to właśnie ruch pozwala im zredukować napięcie.

W takiej sytuacji należy zastanowić się co powoduje stres u psa. Czy jest podniecony obecnością innych psów, chciałby się z nimi przywitać i biegać, a może jest świeżo po adopcji i trafił ze schroniska do wielkiego miasta i potrzebuje czasu, aby oswoić się z miejskim zgiełkiem?
Niezależnie od powodu bardzo trudno będzie ci opanować psa i nauczyć go zasad chodzenia na smyczy, dopóki nie obniżą się jego emocje. Prawdopodobnie będziesz musiał pracować równoległe nad kilkoma problemami: uzupełnieniem braków w socjalizacji, nauką ignorowania bodźców i dopiero na końcu drogi – nauką chodzenia na luźnej smyczy.
​
Zbyt wolne tempo w jakim porusza się człowiek
​Wiele psów ciągnie, bo człowiek idzie zbyt wolnym krokiem. Oczywiście nie chodzi o to, abyś biegł za psem, ale łatwiej osiągnąć kompromis jeśli spotkacie się z psem gdzieś po środku – psu będzie łatwiej dostosować swoje tempo do twojego, jeśli odrobinę przyspieszysz. 
​

Złe nawyki
Za każdym razem gdy pozwalasz psu napiąć smycz utrwalasz w nim nawyk ciągnięcia. Pies bardzo szybko orientuje się, że gdy troszkę cię pociągnie, dojdzie do zapachu, kromki chleba, psiego kolegi lub gdziekolwiek gdzie ma na to ochotę. Każde napięcie smyczy cofa cię w treningu, dlatego bardzo ważne, aby nie pozwalać psu ciągnąć. Wcale. Ani o krok. W ogóle.

Bo chce gdzieś dojść (szybko)
Jeśli pies czuje zapach pozostawiony przez innego psa w trawie bardzo często chce podejść i sprawdzić, a czasem zaznaczyć. W tym celu idzie. Okazjonalnie wytrąca z równowagi zamyślonego przewodnika, ale cel w 90 przypadkach na 100 zostaje osiągnięty. Im bardziej ciągnie, tym szybciej dociera na wybieg. Lesson learnt! Umożliwienie psu robienia tego co chce na smyczy, to prosty sposób, aby nauczyć go ciągnięcia na smyczy.

Zazwyczaj zaczyna się niewinnie. „Oj tam, w sumie to pociągnął mnie lekko i tylko o krok”. Psu to wystarczy, aby dowiedzieć się, że może ciągnąć. I kolejnym razem pociągnie szybciej, dalej i zapewne mocniej.

Źle dopasowane akcesoria
Za krótka smycz. Na pewnym etapie życia i nauki można oczekiwać od psa ładnego chodzenia na smyczy niezależnie od jej długości, ale jeśli oczekujesz tego od początku to wg mnie skazujesz siebie i psa na mnóstwo frustracji, złości i niespełnionych oczekiwań. Nie widzę powodu, dla którego warto utrudniać sobie życie i na początku nauki korzystam z dłuższych smyczy. Dla mnie idealna długość dla dorosłego psa to ok 1,8 – 2,2m, a dla szczeniaka nawet 2 – 3 metry.

Dłuższe smycze to już w moim słowniku linki treningowe, których nie trzymam w dłoni, a asekuruje psa na wypadek gdyby uznał, że chce się nagle oddalić nie tam gdzie trzeba.

Na początku nauki nie korzystam również ze smyczy typu Flexi. To smycz automatyczna, która rozciąga się do długości 5-8m, a jej mechanizm ściąga nadmiar taśmy dzięki czemu smycz się nie plącze. Sam mechanizm smyczy uczy więc psa ciągnięcia. O ile w małych rozmiarach napięcie jest ledwo wyczuwalne, to w większych jest już zdecydowanie bardziej. Samo to nie jest dla mnie aż takim problemem, tym czego najbardziej nie lubię w smyczach typu Flexi to to, że uczą spacerowej niechlujności oraz że nie ma się odpowiedniej kontroli nad psem w sytuacjach tego wymagających. Psy spacerujące na smyczy automatycznej bardzo często plączą się pod nogami, zmieniają nagle strony, po której idą co na flexi może nie jest tak uciążliwe, ale na zwykłej smyczy już tak.

Smycz, obroża i szelki muszą być wygodne zarówno dla psa jak i dla ciebie (a przynajmniej smycz). Lubię gdy smycz ma pewny chwyt i nie ślizga się w dłoni. Grubość to już kwestia preferencji, ale i wagi psa. Jeśli mamy ciągnącego labradora, to zarówno smycz jak i obroża muszą być odporne na większe siły, aby zapewnić komfort i bezpieczeństwo.

Obroża czy szelki
Szelek lubię używać w połączeniu z linką treningową, ponieważ uważam, że jest to bezpieczniejsze dla psa. W sytuacji gdy taśma nagle zahaczy o gałąź szelki zamortyzują nagłe szarpnięcie, które może zaskoczyć rozpędzonego psa i nagłe napięcie rozłoży się po ciele, ale nie zogniskuje na szyi psa.

Jeżeli chodzi o naukę nie ciągnięcia na smyczy, to mój wybór pada na obrożę. W mojej ocenie niektóre ćwiczenia wykonuje się łatwiej gdy pies zapięty jest do obroży. Poza tym liczę nieco na wrażliwość opiekunów, którzy bardziej przyłożą się do pracy i będą konsekwentni w uniemożliwianiu psu ciągnięcia, aby ich pies zwyczajnie nie dusił się na obroży.
​
Rozumiejąc realia życia codziennego i to, że nie zawsze jest czas na trening (czasem musimy szybko odsikać psa i wrócić do domu), na początku szkolenia proponuję rozwiązanie łączące szelki i obrożę. Zasada jest taka: jeśli pies idzie na obroży, ma absolutny zakaz ciągnięcia i przewodnik wykonuje szereg ćwiczeń mających mu to uniemożliwić. Jeśli natomiast wymaga tego sytuacja, to czasem pozwalam zapiąć psa do szelek i wówczas zaakceptować fakt ciągnięcia (aczkolwiek bez przesady). 

Podstawowe potrzeby psa nie są zrealizowane
Pies nie ma odpowiedniej dla siebie dawki ruchu i aktywności psychicznej. Niestety mając ciągnącego psa bardzo łatwo jest wpaść w błędne koło. Pies ciągnie mając w poważaniu swojego opiekuna. Opiekun z każdym spacerem robi się coraz bardziej sfrustrowany i obolały, zdarza się, że pies go wywróci lub szarpnie na tyle mocno, że boli cały bark. Ba! Zdarza się, że pies wyrwie człowiekowi bark. Sfrustrowany opiekun skraca spacery, zamykając je tylko do realizacji potrzeb fizjologicznych i gdy pies zrobi kupę, pędzi do domu. Po kilku dniach lub gorzej tygodniach sfrustrowani są już wszyscy domownicy, w tym pies.

Dlatego jeśli twój pies ciągnie na smyczy, zanim pójdziesz na spotkanie z trenerem, przeprowadź rachunek sumienia i zastanów się ile (i jakiej jakości) ruchu ma twój pies?

Zapotrzebowanie na ruch jest związane z wielkością psa, wiekiem, stanem zdrowia i temperamentem. Niektóre rasy, zwłaszcza psy myśliwskie czy owczarki wymagają więcej ruchu niż tzw. psy ozdobne. Wybierając psa rasy aktywnej zastanów się czy będziesz mógł poświęcić przynajmniej 2 godziny dziennie, codziennie, dla twojego psa.
​
Aktywność twojego psa
Poprzez aktywność rozumiem wysiłek zarówno fizyczny jak i psychiczny. I nie mam tu na myśli biegania za piłeczką, a swobodny spacer z możliwością eksploracji, kopania dziur, węszenia i biegania i/lub trening, który zmęczy również psią głowę. Do takiego treningu w podstawowych zakresie zaliczam np. naukę podstaw posłuszeństwa, sztuczek lub aktywności węchowych.
 
Jak widać ciągnięcie na smyczy to złożony problem i jak pewnie się domyślasz nie ma prostych rozwiązań. 

Obniżenie poziomu frustracji u psa (i przewodnika)
W tym celu lubię stosować ćwiczenia, które z jednej strony uspokajają psa, zmuszają go do przekierowania uwagi ze środowiska na drugi koniec smyczy i uwieszonego na niej człowieka, a z drugiej opierają się na ruchu (dla psa).

Jednym z ćwiczeń, które warto spróbować jest zatrzymanie połączone ze zmianą kierunku. Jeżeli pies napina smycz, zatrzymaj się, poczekaj kilka sekund aż pies poluzuje smycz lub (idealnie) spojrzy na ciebie i dopiero wtedy powiedz „idziemy” i rusz… w przeciwną stronę.

Jeżeli psu zależy na dojściu do określonego zapachu lub miejsca (ale jest to obiekt nieożywiony), to proponuję iść w tamtym kierunku po okręgu i stopniowo zbliżać się do obiektu. Za każdym razem gdy pies napina smycz, zacznij iść z nim w koło, w miarę możliwości staraj się zataczać duże koło o średnicy ok 2-3m, mając psa po zewnętrznej stronie. Wyobraź sobie konia wyprowadzanego na lonży po placu.
​
Kryterium jest jedno: pies może sprawdzić zapach lub obsikać hydrant pod warunkiem, że dojdziecie tam na luźnej smyczy.

Wypracowanie podstaw posłuszeństwa (reakcja na imię, skupianie uwagi na przewodniku itp.)
Na początkowym etapie nauki chodzenia na luźnej smyczy trudno jest oczekiwać od psa, że będzie podążał za nami, wyczuwając drobne napięcia smyczy oraz uważnie nas obserwował. Na ogół pies, który mocno ciągnie znajduje się na totalnie innej orbicie niż jego opiekun i nie zwraca uwagi na człowieka. Dlatego lubię wspomagać się ćwiczeniami z zakresu posłuszeństwa, takimi jak: podążanie za przewodnikiem, reakcja na imię czy oferowanie kontaktu wzrokowego.

Wypracowanie jasnej komunikacji z psem oraz respektowanie wzajemnych potrzeby
W tym punkcie warto odpowiedzieć sobie na pytanie: „Dla kogo jest spacer?”

To dla mnie meritum problemu. Bo dla kogo właściwie? Dla psa? Czy dla człowieka? Wg mnie przede wszystkim dla psa, ale jeśli nie jest przyjemnością dla obydwu stron, to coś nie jest w porządku.

Poprzez określenie „spacer jest dla psa” rozumiem, że jest to czas, w którym pies nie tylko załatwia potrzeby fizjologiczne tzw. „sikupa”, ale również ma okazję węszyć i zorientować się co działo się na osiedlu pod jego nieobecność. Pies ma przynajmniej w części wpływ na to jak wygląda spacer, którędy idziecie i dokąd zmierzacie.

Z drugiej strony, aby spacer był przyjemnością dla człowieka nie może wyglądać tak, że pies ciągnie go od jednej kromki chleba do drugiej, pędzi jak wariat przez środek ulicy, bo zobaczył swojego kumpla Pimpusia, z którym koniecznie musi się przywitać, a w międzyczasie przeciąga cię przez gęste krzaczory, bo wydawało mu się, że zobaczył wiewiórkę.
​
Aby wypracować porozumienie spacerowe należy uszanować potrzeby psa, jednocześnie szanując siebie. 

Nauczenie psa chodzenia na luźnej smyczy to trudny i długotrwały proces, który może potrwać kilka tygodni a nawet miesięcy. Najważniejsze to konsekwentnie i cierpliwie ćwiczyć i trzymać jasne dla psa kryteria. Pamiętaj, że jeśli dziś pies ciągnie cię do zapachu, to jutro będzie ciągnął do mijanego psa i zanim się obejrzysz przemienisz się w uwieszony do smyczy latawiec. 

W ostatnim czasie przez moje ręce przechodzi więcej psich podrostków i często okazuje się, że pod wpływem dotyku słodkie szczenięta przepoczwarzają się w demony niosące śmierć i spustoszenie.

Moje ostatnie doświadczenia potwierdzają rozmowy z weterynarzami, którzy na co dzień zmagają się z niesfornymi psami. Takie sytuacje przypominają mi, że coś co dla mnie jest oczywiste, dla wielu osób wcale niekoniecznie.

Mam tu na myśli reakcję psa na dotyk.
​
To dla mnie jasne, że wiele psów nie lubi być dotykanym przez obcych, ale coraz częściej widzę, że psy niespecjalnie akceptują dotyk swoich właścicieli. Nie mam tu na myśli wieczornych głasków na kanapie, tylko możliwość przytrzymania psa w jednym miejscu czy złapania za łapę bez przemiany delikwenta w wijącego się piskorza. 

To normalne, że pies może mieć obiekcje przed dotykaniem go przez obcą osobę, jest to też w pełni zrozumiałe, że szczeniak odczuwa dyskomfort gdy opiekun chce przyciąć mu pazurki lub przytrzymać, aby wyjąć kleszcza. Niestety prędzej czy później okazuje się, że te taki kontakt i zabiegi są nieuniknione dlatego to niezmiernie ważne, aby pies był do nich przygotowany.

Niestety wiele osób zaniedbuje przygotowanie psa do tolerowania podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych, przez co mnóstwo psów wyrywa się u weterynarza uniemożliwiając przeprowadzenie badania. O ile pies jest zdrowy to pół biedy, ale problem pojawia się wtedy gdy coś mu dolega i trzeba pobrać krew, wyczyścić uszy czy zakroplić oczy.

Rolą weterynarza ani groomera nie jest uspokojenie twojego psa. Owszem, wielu z nich ma w tym wprawę, ale jeśli zależy ci na komforcie twojego psa oraz sprawnym badaniu i diagnozie, to warto przygotować psa do wizyt. Warto zaczynać od maleńkości i budować u szczeniaka przekonanie, że weterynarz to fajny gość, podotyka, ale też można sobie coś podjeść.

Jeżeli pies nie akceptuje zwykłego dotyku, a wymaga pilnej pomocy weterynarza lub groomera (bo nie da się już dłużej ignorować sfilcowanych kołtunów) to nie ma się co czarować – to nie będzie przyjemna wizyta. Dla nikogo.
​
A przecież można tego uniknąć, a przynajmniej zredukować stres towarzyszący wizytom oswajając psa z zabiegami w domu. 

Przerośnięte pazurki utrudniają psom chodzenie – uniemożliwiają prawidłowe ułożenie łapy, ale też zwiększa się ryzyko ich złamania lub zahaczenia i wyrwania (zwłaszcza w przypadku bocznych). Jeśli pazur złamie się w złym miejscu, konieczna będzie wizyta u weterynarza, czyli dodatkowy stres.

U psów, podobnie jak u ludzi osadza się kamień nazębny. Stan zębów jest uzależniony m.in. od diety i uwarunkowań genetycznych. Niektóre psy samoistnie usuwają sobie kamień podczas gryzienia i żucia twardych gryzaków (i nie mam tu na myśli tych miękkich komercyjnych), a np. naturalne suszone uszy, kopytka, ścięgna i.in. Często to nie wystarczy i potrzebna jest osobna pielęgnacja, czyli oczyszczanie zębów specjalnymi chusteczkami, gazikiem czy szczoteczką. Nagromadzony kamień może wywoływać choroby zębów i dziąseł, a te podobnie jak u ludzi są bardzo bolesne. Prosta pielęgnacja może oszczędzić psu niepotrzebnego bólu, a tobie poważnych wydatków.

Niektóre rasy (czasem dotyczy to również kundelków w typie rasy) wymagają specjalnej pielęgnacji sierści. Psy z długim włosem warto regularnie czesać, aby nie tworzyły się kołtuny, inne wymagają strzyżenia, a jeszcze inne trymowania (zabieg polegający na ręcznym usuwaniu martwego włosa). Zabiegi te to nie tylko kwestia estetyki, ale także zdrowia i komfortu psa.
​
Jak widać wiele można zrobić w domu i taka podstawowa pielęgnacja oszczędzi nam wielu wydatków i niepotrzebnego stresu. 

Krok 1: Usiądź z psem na podłodze gdy jest spokojny (zmęczony, a nawet lekko senny) i zacznij go głaskać wykonując spokojne ruchy wzdłuż grzbietu. Gdy widzisz, że pies się relaksuje, nie ucieka, poddaje się twojemu dotykowi, przesuń dłoń w kierunku ogona. Jeśli psa lekko zaniepokoił twój dotyk, daj mu smakołyk. Wróć do głaskania i gdy pies ponownie się odprężył, skieruj ruch w stronę łap. Dostosuj sesję do psa. Jeśli jest spokojny, możesz w ten sposób dotknąć też uszu, pogładzić delikatnie pysk. Jeśli szczeniak odczuwa wyraźny dyskomfort, np. chce odejść, wije się itp. pozwól mu odejść i powróć do sesji później.

Krok 2: Gdy pies akceptuje delikatny dotyk (głaskanie) w każdym rejonie swojego ciała, może delikatnie przytrzymać jego łapę w dłoni (wystarczy dosłownie kilka sekund). Puść łapę i daj smakołyk. Podobnie postępuj z resztą: zajrzyj do ucha, daj nagrodę; unieś lekko fafle i nagródź, przytrzymaj ogon, nagródź itd.
​
Nigdy nie wydłużaj sesji na siłę. Jeśli pies wyrywa się, jest niespokojny, chce odejść, pozwól mu na to. Takie sesje u szczeniąt nie musza być długie. Czasem wystarczy minuta. Wiele szczeniąt jest bardzo ruchliwa i nie lubi być dotykana. Uszanuj to, ale nie poddawaj się i ćwicz systematycznie. 

Krok 1. Zapoznanie z narzędziem, którym wykonasz zabieg. Weź cążki do pazurków czy szczotkę i pokaż je psu – daj obwąchać, upewnić się, że nie są groźne. Jeśli zamierzasz korzystać z suszarki pokaż mu ją gdy jest wyłączona, a następnie gdy włącz na niskim poziomie. Nie dmuchaj powietrzem w psa, trzymaj ją w miejscu i daj psu sprawdzić co to za dziwadło. Możesz wspierać się jedzeniem i nagradzać gdy pies zbliża się do narzędzia.

Krok 2. Do zabiegów warto więc przygotowywać psa stopniowo. Nie musisz za jednym razem obciąć wszystkich pazurków ani wyczyścić obydwu uszu. Jeśli psiak jest bardzo nieufny i zestresowany, pierwsze kilka sesji może polegać na tym, że przyłożysz obcinarkę do łapy, nagrodzisz smakołykami i zakończysz sesję.
​
Oswajanie psa z dotykiem i zabiegami pielęgnacyjnymi to jedna z ważniejszych czynności, które powinieneś praktykować ze swoim psem. Wystarczy parę minut dziennie, codziennie, aby zbudować u psa przekonanie, że dotyk jest dobry i może nam zaufać. ​

Sprawna nauka załatwiania potrzeb szczeniaka na dworze to zazwyczaj priorytet wśród świeżo upieczonych opiekunów. Zwłaszcza, że szczenięta na ogół załatwiają się gdzie popadnie, zastawiając na ludzi mokre pułapki. 

8 tygodniowy szczeniak nie ma kontroli nad pęcherzem, załatwia się często tam gdzie stoi, gdy tylko najdzie go ochota. Bez zaakceptowania tego faktu szybko ogarnie cię frustracja, a szczeniak z puchatej kulki zmieni się w twojej głowie w chodzący worek pełen moczu.

Warto więc uzbroić się w cierpliwość i.... chłonnego mopa.

O ile nie jesteśmy w stanie zapanować nad pęcherzem, o tyle bez problemu możemy zarządzać środowiskiem i samym psem, i wyprzedzać momenty, w których ten może się załatwić. To pomoże nam odpowiednio zaplanować spacery.

Po pierwsze? Częstotliwość spacerów. Szczenie jest w stanie wytrzymać mniej więcej tyle ile ma miesięcy +1, czyli 3 miesięczny szczeniak wytrzyma maksymalnie 4 godziny. Podkreślam maksymalnie, bo oczywiście w praktyce wypadki będą się zdarzały częściej. To jaką pies ma kontrolę nad pęcherzem jest często związane z wielkością psa, ale i temperamentem. Na początku, zanim poznamy naszego psa i znajdziemy wspólny rytm, warto ustawić sobie alarm co ok 2h, przypominający o tym, że trzeba wyjść z psem.

Spacery na „odsikanie” nie muszą, a nawet nie powinny być długie. Powinny być natomiast częste i regularne. Jeśli pies znajdzie swoje ulubione miejsce, wychodź tam i postój w miejscu ok 2 – 5 minut. Jeśli w tym czasie pies się nie załatwi wróć do domu i miej go na oku. Powtórz wyjście w ciągu godziny lub gdy tylko zobaczysz, że psiak szykuje się do załatwiania. Zawołaj go lub weź na ręce i wyjdź szybko przed dom.

W planowaniu spacerów warto wiedzieć „kiedy”. Szczenięta najczęściej załatwiają się:

• po przebudzeniu,
• po jedzeniu i piciu,
• po zabawie,
• pod wpływem emocji.

​Wykorzystując tę wiedzę zabieraj psa na spacer zaraz po przebudzeniu (=natychmiast), ok 10-15 minut po posiłku, a jeśli psiak wypije pół miski wody, to w ciągu 5 minut warto być już na dworze. Ruch i emocje związane z zabawą również poluźniają zawory dlatego po chwili głupotek z tobą lub w autorskim wydaniu szczeniaka… wyjdź na spacer.

​Kolejnym czynnikiem utrudniającym naukę czystości jest poczucie bezpieczeństwa, a właściwie jego brak. Kilkunastotygodniowy szczeniak, który do tej pory znał tylko wnętrze własnego domu może być oszołomiony światem. Pojawia się stres, wynikający ze strachu lub ekscytacji, a ten odsuwa konieczność załatwienia potrzeb fizjologicznych na dalszy plan. Niektóre psy są tak mocno zaaferowane otaczającym je światem i mnogością bodźców, że zrobienie siku znajduje się na ostatnim miejscu ich listy priorytetów. Inne z kolei są tak przytłoczone i zestresowane, że wolą donieść swój cenny ładunek do domu i tam bezpiecznie się załatwić. Oczywiście dzieje się to poza ich świadomością, stres blokuje potrzeby. Trochę jak u ludzi stających przed wyborem skorzystania z publicznej toalety na dworcu… nagle się odechciewa. 

Co zrobić gdy psiak ma problem z załatwianiem się na zewnątrz? Powodem tej blokady najpewniej jest wspomniany wyżej stres. Niezależnie od tego czy wynika on z nadmiernej ekscytacji czy niepewności, to sposób postępowania jest podobny.

Znajdź spokojne, ustronne miejsce z dala od ulicy, pieszych, biegających psów i spaceruj na niewielkim kawałku trawnika (wyznacz sobie kilkumetrowy kwadrat, którego nie będziesz przekraczać). Pozwól psu powęszyć i tym samym poznać teren. Gdy obwącha wszystkie kąty, emocje powinny opaść – w końcu nic się nie dzieje. Już samo to często sprawia, że psy są w stanie się załatwić.

Jeśli to nie pomaga możesz wziąć ze sobą zabawkę i pobawić się z psem przeciągając szarpakiem. Zabawa poprawi psu nastrój, a ruch pozytywnie wpłynie na rozluźnienie zaworków.

​Gdy pies zaczyna się załatwiać nie wpadaj w ekscytację. Gdy skończy pochwal go i możesz dać nagrodę. Aczkolwiek opróżnienie pęcherza jest dla psa nagrodą samą w sobie, gdyż wiąże się z dużą ulgą.
Jeśli żadna z metod nie skutkuje, wróć do domu i miej psa na oku. Gdy tylko widzisz, że zamierza się załatwić, zawołaj go do siebie (aby nie zaczął się załatwiać) i szybko wyjdź na spacer. Na kolejny spacer powinieneś wyjść w ciągu godziny. 

Wpadki mogą się zdarzać nawet do ukończenia ok roku przez psa. Nie przejmuj się tym, nie złość na psa. Spokojnie posprzątaj i zdezynfekuj miejsce specjalistycznym płynem neutralizującym zapach lub wodą z octem. Ważne, aby dokładnie posprzątać, bo psy lubią poprawiać tam, gdzie czują zapach moczu.

Zdaję sobie sprawę, że kolejna plama moczu może wywołać frustrację jednak psy naprawdę nie robią tego na złość. Dlatego nie karć psa, gdy nasika na dywanie – nie krzycz, nie strofuj ani tym bardziej nie wsadzaj mu nosa w siuśki. Takie zachowanie przyniesie skutek odwrotny od zamierzonego.

​W nauce czystości najważniejsze to nie poddawać się i regularnie wychodzić na spacery. Z czasem każdy pies „załapie” o co chodzi. Pamiętaj, że im dłużej będziesz pozwalać psu załatwiać się w domu, tym dłużej zajmie nauka. Dlatego niezależnie od pogody i nastroju bądź konsekwentny i idź na spacer. 

Wybierając się na konsultacje, jeszcze zanim poznam psa i jego rodzinę, zastanawiam się
co przyda się w tym konkretnym przypadku. Czasem jest aż mi trochę głupio, bo jedną z
pierwszych porad, które daję jest sugestia zaopatrzenia się w zabawki do jedzenia.
Wiele osób sceptycznie podchodzi do kupowania dodatkowych akcesoriów służących do
karmienia psa. „Przecież ma miskę!” Wcale mnie to nie dziwi, ja sama nie jestem fanką
kupowania akcesoriów bez opamiętania. Dlatego podzielę się z wami moimi mocno
przemyślanymi decyzjami, podpowiem czym wypełnić te zabawki oraz do czego właściwie
mogą się przydać.

Jedzenie jest podstawową motywacją psów. Wiele osób wrzuca chrupki do misek, pies zjada posiłek w kilka sekund i tyle. W pewnym sensie to marnowanie jedzenia czy raczej
potencjału jaki w nim drzemie. Wyjadanie z michy jest oczywiście wygodne, ale wg mnie
odbieramy sobie możliwość dania psu satysfakcji i radości z jedzenia.
Zdobywanie pokarmu to jedna z podstawowych potrzeb zwierząt. W praktyce znaczy to tyle, że pies żyjący od michy do michy ma odebraną znaczącą część tej potrzeby. W naturze psowate muszą się postarać, aby zdobyć pożywienie. Muszą je upolować lub znaleźć. I psy uwielbiają poświęcać się tej czynności – jest to dla nich naturalne (pomyśl z jaką lubością przeszukują trawniki w poszukiwaniu resztek jedzenia).

Realizując tą potrzebę - umożliwiając psu poszukiwanie, staranie się o jedzenie - sprawiasz, że jest on szczęśliwszy i bardziej spełniony, a przez to mniej kłopotliwy. Niektórzy stawiają miskę, zostawiają ją na cały dzień i pozwalają psu samemu wydzielać sobie tyle ile potrzebuje. To w ogóle jest sprzeczne z naturą. Psowate polują, aby zdobyć pokarm, a sarny czy antylopy nie stoją tuż za progiem w oczekiwaniu na bycie zjedzonym. Polowanie jest naturalną potrzebą psów, ale oczywiście nie pozwolimy naszym miejskim burkom polować na inne zwierzęta!

To, co możemy im dać w zamian to: poszukiwanie jedzenia (ang. scavenging) lub
wydłużenie czasu trwania posiłku.

W naturze zjedzenie przez psowate posiłku zajmuje zdecydowanie dłużej niż pożarcie porcji suchych chrupek. Zjedzenie upolowanej zwierzyny to cały proces: odrywanie mięsa,
przeżuwanie, oblizywanie, gryzienie kości itp. Oczywiście ani Kong ani lickimata nie mogą
się z tym mierzyć, ale jest to chociaż substytut zwiększający poziom szczęścia psa. W
domowych warunkach możemy zrobić chociaż tyle. Powolne jedzenie, żucie i wylizywanie
obniża emocje i sprawia, że psy stają się spokojniejsze.

Ciekawą alternatywą dla Konga jest Zogoflex Toppl od firmy West Paw. To produkt, który testuję od niedawna (rozmiar L). Zaletą jest duży otwór do wydobywania jedzenia, dzięki czemu wyjadanie może być łatwiejsze i mniej frustrujące niż w przypadku Konga. Wewnątrz znajdują się  sterczące wypustki, który spowalniają jedzenie. Boczny otwór przez który co jakiś czas uciekają chrupki uatrakcyjnia psu posiłek, a jednocześnie umożliwia zamontowanie zabawki w klatce. 
Mechanizm działania jest zbliżony do popularnego bałwanka, dlatego poniższe zasady możesz przełożyć również na Toppla. 

To dość nowy produkt na naszym rynku. To plastikowa tacka z różnymi wypustkami
przeznaczona szczególnie na miękki rodzaj karmy (np. jogurt, serek naturalny, pasztet,
mokra karma dla psa, mielone mięso, musy owocowo-warzywne w tubkach, czy
samodzielnie zblendowane warzywa i owoce). Pies ma za zadanie oczyścić tackę z jedzenia i aby to zrobić musi zlizywać pokarm. Ja kupiłam model Slow Mo. Oczywiście niektóre psy, te bardziej niecierpliwe mogą próbować wygryzać jedzenie – i w zależności od tego, co w niej umieścisz może im się to udać. Najlepiej sprawdzi się metoda prób i błędów. Wiadomo, że nakładając jogurt zwiększysz prawdopodobieństwo, że pies będzie musiał wylizać tackę to czysta, natomiast zamrożone mięso mielone może odchodzić kawałkami.
Mój oczyszcza matę w przedziale ok. 15 – 3o minut.

Ta aktywność odpowiada naturalnej potrzebie psa do poszukiwania jedzenia. Psy uwielbiają przeszukiwać teren w poszukiwaniu jedzenia. Daje im to ogromną satysfakcję
(zdecydowanie większą niż opracowanie miski w 30 sekund). Dla psa węszenie jest czymś
takim jak dla nas praca w skupieniu. Dlatego mówi się, że 20 minut węszenia jest jak
godzina spaceru. Właśnie z tego powodu rozwiązaniem wielu problemów z nadpobudliwością u psów jest zaangażowanie psiego nosa.

Zabawa polega na chowaniu jedzenia w różnych zakamarkach w domu. Oczywiście na
początku zadanie jest bardzo proste. Sadzasz psa w pokoju, mówiąc aby został (przy okazji
sprawdzisz czy pies zna komendy: siad i zostań). Jeśli pies umie zostać, rozłóż smakołyki na podłodze (ja używam po prostu karmę, którą pies je i w ten sposób pies może zjeść nawet cały posiłek).
Na początku pies powinien widzieć gdzie je rozkładasz. Schowaj maksymalnie 5 sztuk i zwolnij psa do poszukiwań komendą: „szukaj”. Nie mów w tym czasie do psa, nie zachęcaj go do szukania, ewentualnie jeśli sam się zniechęci, pomóż mu znaleźć resztę smakołyków, a w następnej sesji zmniejsz poziom trudności. Na początku pies musi zrozumieć o co ci chodzi.
Gdy pies rozumie zadanie i szybko znajduje smakołyki, to czas na podniesienie poprzeczki.
Zacznij chować więcej smakołyków w trudniej dostępnych miejscach i na różnych
wysokościach (np. na krześle, szafce, za doniczką, w nogach krzesła itp.). Ostatni,
najtrudniejszy etap jest taki, że pies zostaje w innym pomieszczeniu, niż tam gdzie
pochowane będzie jedzenie. Gdy ukryjesz wszystkie chrupki wróć i zwolnij go komendą:
szukaj.
To świetny sposób na zabicie nudy w domu, ale też rozrywka dla psa gdy wychodzisz do
pracy. Chowaj smakołyki ostrożnie, kilka razy zdarzyło mi się, że chrupek wpadł pod szafkę i musiałam przesuwać meble, bo mój pies warował z nosem w szczelinie.

Spokojne zachowanie w nowych miejscach (kawiarnie, restauracje, hotel, wizyta u
znajomych) – siadając przy stoliku w kawiarni daję psu kong. Zajęty wyjadaniem nie zwraca uwagi na otaczające go bodźce i uczy się, że to sytuacja, w której należy spokojnie leżeć. Jest to lepsze niż wydawanie psu pojedynczych smakołyków za dobre zachowanie, ponieważ pomaga mu się zrelaksować. Pies, który wie, że w każdej chwili może dostać smakołyk pozostaje w ciągłym w napięciu.
​
Spokojne zachowanie podczas wizyty gości – jeśli twój pies ekscytuje się wizytą gości,
przygotuj wcześniej kong lub lickimatę (najlepiej zamrożone) i gdy tylko goście zaczną się
pojawiać daj psu posiłek. Niektóre psy będą tak bardzo podeskcytowane, że na początku nie będą potrafiły skupić się na jedzeniu. W tej sytuacji sugeruję, aby pies był na smyczy lub zamknięty w klatce. Ważne, aby nie miał możliwości witania gości i podskakiwania na
początku. Wyjadanie z maty pomoże obniżyć emocje i pies będzie dużo spokojniejszy.

Zabawki na jedzenie to niekoniecznie fanaberia i kolejny pomysł jak nabić czyjąś kieszeń
niepotrzebnymi akcesoriami, a naprawdę dobry sposób na uatrakcyjnienie psu posiłku. Życie psów z jednej strony robi się coraz trudniejsze (nadmiar bodźców), a z drugiej monotonne (długie godziny samotnie spędzone w domu, krótkie spacery dookoła bloku). Trudno się dziwić, że psy mają coraz więcej problemów. Dlatego wg mnie warto zainwestować w coś, co w prosty sposób zaspokoi przynajmniej część spośród ich potrzeb. Zabawka nigdy nie zastąpi ruchu i aktywności z człowiekiem, ale myślę, że większość psów ucieszy się z takiego prezentu.

W listopadzie 2019r. dość spontanicznie przyjęłam pod swój dach labradora z Fundacji Pies Przewodnik. Na ogół mam problem z podejmowaniem decyzji, analizuję wszystko od zakupu jogurtu po poważne życiowe decyzje. Jak się jednak okazuje jeśli z czymś jest mi naprawdę po drodze, to słucham intuicji i decyzję podejmuję na pniu. Tak było z Bandim, psem aspirującym do roli przewodnika dla osób niewidomych.
​
Bandi, jeszcze wtedy Boston, oficjalnie Bandy, w domu Nowy aka Szpagat trafił do mnie nagle i niespodziewanie. Zobaczyłam ogłoszenie u znajomego trenera i pomyślałam, że może warto spróbować. Zanim się obejrzałam Nowy był w domu.

Bandi co i rusz zaskakuje mnie tym, z jaką łatwością przystosowuje się do nowych warunków. Miasto nie robi na nim większego wrażenia, wizyty w sklepach i centrach handlowych znosi dobrze, po przejechaniu dwóch przystanków autobusem staje się królem pojazdu i rozkłada wygodnie na środku. Nawet jeśli coś go zaniepokoi, to tylko na chwilę. Do tej pory najgroźniejszym adwersarzem okazał się samotny hydrant, ale Bandi już chyba o tym nie pamięta.

Oczywiście to nie tak, że rzucam go w wir wydarzeń i patrzę jak sobie radzi. Stopniowo pokazuje mu świat, zawsze jestem obok i udzielam wsparcia nie tylko wydając jedzenie, ale przede wszystkim aktywnie uczestnicząc w jego socjalizacji – gdy sytuacja jest zbyt trudna odchodzimy, czasem siedzimy na uboczu powoli chłonąc miejski zgiełk. Co nie zmienia faktu, że chłopak ogarnia. 

Wolontariat w fundacji szkolącej psy na przewodników, to świetna okazja, aby sprawdzić siebie, a przy okazji zrobić coś dobrego dla innych. Nie będę jednak ukrywać, że zgłosiłam się do programu z egoistycznych pobudek. Rozważam zakup drugiego psa, gdzieś po głowie chodzi mi labrador z linii pracującej, to dobra okazja, by dowiedzieć się czegoś więcej o rasie, sprawdzić jak mój pies zareaguje na powiększenie stada oraz jak ja odnajdę się w nowej sytuacji.
​
Poczucie społecznej misji pojawia się z czasem. Z upływem kolejnych tygodni poznaję coraz więcej osób słabowidzących i niewidomych. To przemili, dowcipni, uśmiechnięci ludzie. Obserwuję ich i psy, poznaję historie i przygody – wesołe i te mrożące krew w żyłach. Dopiero wtedy zaczynam sobie uzmysławiać jak ważna jest funkcja, którą pełnię. 

Do zadań wolontariusza należy również nauka podstaw posłuszeństwa pod okiem trenera. W ciągu roku pies uczy się m.in. siadu i warowania wraz z zostawaniem w tych pozycjach, spokojnego czekania na jedzenie, chodzenia na luźnej smyczy, odchodzenia i pozostawania na miejscu (w klatce i na legowisku). Nie martw się jeśli nie dasz rady przerobić z nim wszystkiego. Doświadczony trener jest w stanie nauczyć psa, tego co jest niezbędne, zwłaszcza jeśli ty dasz psu to, czego potrzebuje w początkowym okresie swojego życia – dobry dom. Po ukończeniu 12 miesięcy pies trafia w ręce trenera i dopiero wówczas przechodzi z nim szkolenie specjalistyczne.

Opiekowanie się przyszłym psem przewodnikiem to wymagające zadanie. Nie mogę pozwolić mu na głupotki, Bandi musi być poważnym psem. Nie ma zabawy w aportowanie, nie ma przeciągania się szarpakiem ani tulenia na kanapie. Spacery są wymagające, bo mimo młodego wieku pies musi kontrolować emocje i impulsy, nie może swobodnie pobiegać, okazjonalnie pogonić wiewiórki czy popływać w bajorku. Ten aspekt chyba najtrudniej przejść. Znaleźć balans między byciem szczeniakiem, byciem psem, a rolą którą ma w przyszłości pełnić.

Trenerzy z fundacji doskonale o tym wiedzą i na kolejnych spotkaniach uzmysławiają to, co dla niewidomych jest prozą życia. Ja jestem w stanie nawet kątem oka dostrzec, że pies namierzył ptaka lub innego psa i za moment pociągnie w tamtą stronę – mogę się przygotować. Niewidomy nie ma tej szansy. Zaskoczony nagłym szarpnięciem prawdopodobnie się przewróci. Dlatego od pierwszych miesięcy życia psa, my wolontariusze, musimy pokazać mu, że musi być ponad to. Ma umieć ignorować bodźce i trzymać emocje na wodzy. 

Gdy rozmawiam ze znajomymi i opowiadam o życiu Bandiego większość osób żałuję psa, mówiąc, że ten to ma ciężkie życie. Czasem się z tym zgadzam. Chciałabym dać mu więcej wolności, zaadresować wszystkie jego potrzeby, pozwolić mu być niesfornym szczeniakiem. Ale z drugiej strony myślę o psach, które spędzają 8-10h samotnie w domu, po powrocie wychodzą na krótki spacer, i w gruncie rzeczy wiem, że to nie Bandiego powinno być nam żal. To fakt, jego życie będzie pełne zasad, których będzie musiał bezwarunkowo przestrzegać, nie będzie frywolne. Ale w zamian za to będzie miał to, czego psy potrzebują, a wiele z nich nie ma – zajęcie i bliski kontakt ze swoim człowiekiem.

​Bandi jest z nami dopiero 3 miesiące, a ja nie pamiętam kiedy ostatnio nazwałam go „Nowy”. Mimo, że traktuję go inaczej niż Huga i staram się trzymać dystans, to czuję, że rozstanie nie będzie takie proste...

Wiele osób najbardziej boi się właśnie tego - oddania psa, którego pokochało. Nie warto nikogo zwodzić, rozstanie będzie miało słodko-gorzki smak. Jednak końcówka drogi, w której Pies Przewodnik spotyka człowieka, towarzysza swojego życia, któremu otworzy świat, jest tego warta. Nie mam co do tego żadnych wątpliwości. 


Chcesz zostać wolontariuszem lub dowiedzieć się więcej o programie? Skontaktuj się z Fundacją Pies Przewodnik w Warszawie.  

Z jakiegoś powodu panuje w nas – ludziach – przekonanie, że pies powinien mieć kontakt z jak największą liczbą innych psów. Tylko wtedy będzie prawidłowo zsocjalizowany, tylko wtedy będzie umiał zachować się w towarzystwie, tylko wtedy będzie szczęśliwy. Dlatego tak wiele osób chodzi na spacer na psi wybieg lub do parku specjalnie po to, aby psy się pobawiły.
Jako introwertyk z natury i przekonania uważam, że mniej znaczy więcej i dlatego nie serwuję psom przypadkowych spotkań. W tym tekście wyjaśnię dlaczego i co oferuję w zamian. 

Obce sobie psy nie postrzegają siebie nawzajem, jako kompanów do zabawy, a raczej jako źródło stresu. Nieznajomy pies to potencjalne zagrożenie – niekoniecznie kwestia życia bądź śmierci, ale problem m.in. zasobów czy terytorium. Dodatkowo, wiedząc że spotkanie jest nieuniknione (a w mieście zazwyczaj tak bywa), pies w bardzo krótkim czasie musi zebrać bardzo dużo informacji o obcym: jakie są jego intencje, czy jest przyjazny, dlaczego się zbliża? Nadejście obcego narusza poczucie bezpieczeństwa, a psy jako gatunek bardzo je sobie cenią.
Wiele osób korzysta z psich parków (wybiegów dla psów), ponieważ chce, aby psy się pobawiły, miały kontakt z innymi pobratymcami oraz rzecz jasna… wybiegały się. Pytanie czy regularne spotkania z grupą obcych psów to taki dobry pomysł? 

Zabawa z nowo napotkanym psem rzadko kiedy jest tym czym się wydaje, czyli zabawą. Częściej to rywalizacja, próba ustalenia pozycji, hierarchii, przejęcia kontroli nad sytuacją lub – próbą pozostania w jednym kawałku.

Może niełatwo w to uwierzyć, ale nie wszystkie psy są miłe, nie wszystkie chcą się tylko przywitać. Nie wszystkie lubią towarzystwo innych. A co najważniejsze – nie wszystkie posiadają odpowiednie kompetencje, aby poradzić sobie z każdym problem… psem, nieważne miłym czy niemiłym. I wtedy w najlepszym razie zaczyna się flirt lub psa paraliżuje strach, a w najgorszym dochodzi do agresji.

Niektóre psy „bawią” się, bo nikt im nie pokazał, że można inaczej, a wręcz czują że jest to ich psi obowiązek. Od najmłodszych lat pakujemy je w sytuacje bez wyjścia – psy muszą się przywitać, muszą się powąchać, muszą się poganiać. A psy tak jak ludzie są różne i różnie reagują na stres.

Są takie, które na widok obcego psa reagują bardzo czytelnie – rzucają się na smyczy, szczekają, warczą. Takim psom w pewnym momencie dajemy spokój. Unikamy interakcji, bo unikamy awantury, bo unikamy wstydu.

Inne psy jakoś sobie radzą. A to uciekną, a to schowają się za nogami właściciela, a to wpadają we flirt, który z pozoru wygląda jak najlepsza zabawa – trochę głupiutki ten piesek, ale na pewno ma radość z zabawy, bo tak szaleje!

Są psy, które wiedzą, że nie mają ochoty na zabawę ani na udawanie, że się bawią i te na ogół mają sporo szczęścia – znudzeni właściciele szybko rezygnują z psich wybiegów. Taki pies unika konieczności zapasów, przepychanek i stawiania granic namolnym psom, za to zyskuje to, co kocha - spacer ze swoim przyjacielem, człowiekiem.
​
Nie znaczy to jednak, że każdy pies jest wrogiem, a każde spotkanie gehenną. Nie mniej jednak warto oszczędzić psu dziesiątek przypadkowych kontaktów, a w zamian za to znaleźć mu kilku prawdziwych przyjaciół. 

Idealne towarzystwo na wspólny spacer to takie psy, które czują się dobrze w swoim towarzystwie. Proste? I tak i nie. Nie każdy pies pasuje do siebie temperamentem, psy różnią się wielkością i stylem zabawy. Z mojej perspektywy ważne jest to, aby psy i ludzie czuli się na spacerze swobodnie. Psy mogą wchodzić w interakcje, ale nie muszą, a na pewno nie powinny być na sobie uwieszone non stop. Ważne, aby każdy pies miał swobodę i wolność wyboru.

Może się poganiać jeśli lubi, pouprawiać zapasy – jeśli lubi, pobuszować w krzakach, podreptać w błocie, kopać dołki, pływać w bajorkach, szwędać się bez celu – jeśli oczywiście lubi. I ten drugi pies będzie mu w tym towarzyszył lub nie. Ważne, aby wszyscy (w tym ludzie) czuli się komfortowo.
​
Bardzo ważna jest rola człowieka. To ty, jako przewodnik, musisz być czujny i obserwować czy spacer jest przyjemny dla wszystkich, czy któryś z psów nie jest zbyt nachalny, czy nie prowokuje zbyt mocno pozostałych, czy daje im przestrzeń. Dlatego zawsze obserwuj psy, miej z nimi kontakt (upewniaj się czy reagują na przywołanie, czy jest z nimi jakakolwiek łączność), hamuj w zapędach jeśli widzisz, że zabawa robi się zbyt ostra albo zdominowana przez jednego zawodnika. Nie bój się w takiej sytuacji zapiąć psów na smycz – to da czas na powrót mózgu z rejonu kuperka. Jeśli psy są nadmiernie podekscytowane, przekieruj ich uwagę na środowisko i węszenie rozrzucając na ziemię garść smaków (pod warunkiem, że nie mają problemów z dzieleniem się jedzeniem z innymi).
 
Jako właścicielka psa, który lubi się nakręcić i błyskawicznie przełącza się ze stanu spokoju do skrajnego pobudzenia bardzo często przeplatam spacer marszem na smyczy i momentami wolności. Ale dbam o to, aby nie był to skok ze skrajności w skrajność (spokój na smyczy vs totalne pobudzenie bez). Teraz w towarzystwie innych psów mój Hugo potrafi węszyć, kopać dołki, czy położyć się i gryźć patyk, ale jest to wynik ok 1,5 – 2 lat pracy. Na szczęście większość psów jest bardziej umiarkowana i spacer powinien być w większości przyjemnością, a nie drogą przez mękę.

Planując aktywności dla swojego psa, pamiętaj, że zmęczenie psa to nie tylko „wybieganie”. To również eksploracja terenu– węszenie, szwędanie się, gryzienie patyków czy wspólne nic nie robienie oraz wyzwania – nauka nowych ćwiczeń czy praca nosem. Najważniejsza jest równowaga.

Jeżeli chodzi o to jak często powinieneś zabierać psa na spacery z przyjaciółmi, to wg mnie jedno lub dwa takie spotkania w tygodniu powinny zaspokoić potrzeby socjalne psa, a do tego wystarczy naprawdę kilku kompanów (3-5 i niekoniecznie wszyscy na raz).

Mój pies regularnie spotyka się z maksymalnie trzema psami, zna ich oczywiście więcej, ale w towarzystwie tych trzech jest zrelaksowany i szczęśliwy. Gdybym z braku czasu stała przed wyborem: 1 spotkanie z zaprzyjaźnionym psem co 2 tygodnie, a wypad na psi wybieg co 3 dzień, to zdecydowanie trzymałabym się pierwszej opcji. Aby zapewnić psu niezbędną dawkę ruchu, poszłabym na wspólny spacer - tylko ja i mój pies.

I to jest to, co lubię najbardziej!

A ilu przyjaciół ma twój pies? Chodzicie razem na wybiegi? Może macie zaprzyjaźnioną paczkę, z którą możecie przejść się poza teren psiego parku? Podziel się w komentarzu :) 

​Ile razy słyszałeś, że pies próbuje zdominować innego na wybiegu? A może sam zastanawiałeś się czy nie tracisz swojej pozycji w hierarchii, gdy Burek zajmuje centralne miejsce na środku łóżka?

Zawsze gdy słyszę o tym, że pies próbuje kogoś zdominować przypomina mi się słynny dialog z bajki o dwóch myszach, którym przyświecał jeden cel:
​
- Móżdżku, co będziemy robić dziś w nocy?
- Dokładnie to samo co robimy każdej Pinky, opanowywać świat!

Mimo tej analogii, nie wydaje mi się, aby pytania o dominację były głupie. I wcale nie dlatego, że nie ma głupich pytań, tylko dlatego, że często zachowania, którym przykleja się łatkę “dominacji” niosą ze sobą ważny komunikat. Istotą dyskusji powinno być więc to, co pies próbuje przekazać i dlaczego, a nie dywagacje czy teoria dominacji jest aktualna, czy można ją włożyć między bajki.
A niestety trochę tak jest. Kwestia dominacji dzieli psiarzy na dwa stronnictwa. W uproszczeniu: po jednej stronie barykady stoją ludzie inspirowani programem słynnego zaklinacza psów, a po drugiej przedstawiciele ściśle pozytywnego nurtu w szkoleniu zwierząt.
Dyskutując o tym czy założenia teorii dominacji są słuszne czy nie, łatwo po drodze zgubić meritum sprawy, czyli: co w praktyce oznacza zachowanie psa, jakie mogą być jego konsekwencje i jak im przeciwdziałać? 

Ja sama nie czuję się wybitnym samcem Alfa. I nie ułatwia mi sprawy bycie blondynką, o niezbyt donośnym głosie i wątpliwej muskulaturze. Co nie zmienia faktu, że mój pies potrzebuje przewodnictwa. I nie dlatego, że chce mnie zdominować i wydaje mu się, że jestem jego oponentem, że będziemy walczyć o miskę, legowisko i na końcu drogi o sukę. Odpowiedź jest prostsza i mniej irracjonalna. To kwestia zaufania - moje przewodnictwo gwarantuje bezpieczeństwo. Nawet w trudnych momentach. ​

Gdyby istniał poradnik: “Zostań przywódcą, czyli o tym jak nie zostać zdominowanym przez psa”, znalazłaby się w nim lista porad, a spośród nich na czele byłyby zapewne:

1. Pies nie może przejść pierwszy przez drzwi.
2. Pies nie może dostać posiłku przed Tobą.
3. Nie pozwalaj psu wskakiwać na łóżko.
4. Bawiąc się w przeciąganie, nigdy nie dawaj psu wygrać.
5. W przypadku niesubordynacji, przewróć psa na plecy i przytrzymaj.
6. Na wszelki wypadek, nie podawaj surowego mięsa - wzmaga agresję.

​Tak przedstawione rady dają poczucie, że pies jest chodzącym monstrum, które tylko czai się, aby przegryźć ci gardło we śnie. A przecież psy są całkiem fajne. Gdyby tak nie było, jak inaczej wytłumaczyć fakt, że mniej więcej połowa Polaków ma psa? Czy brak słońca powoduje aż taką depresję, wręcz myśli samobójcze? Nie! Psy są po prostu super.
I jak każde żywe stworzenie potrzebują poczucia bezpieczeństwa. Tylko co zrobić, aby pies czuł się bezpiecznie? Zrolować go na plecy? Przegłodzić kilka dni? A może by tak wprowadzić jasne zasady? 

W naszym "stadzie" istnieją zasady. Wyglądają nawet podobnie do przytoczonych przeze mnie wcześniej, ale idzie za nimi zupełnie inna motywacja:

1. Lubię gdy mój pies musi pomyśleć zanim podejmie jakieś działania. Zależy mi na tym, aby potrafił powstrzymywać swoje impulsy, a wyjście na spacer (zazwyczaj przez drzwi) jest idealnym momentem na trening umiejętności.
   Pies chce wyjść na zewnątrz, zależy mu na tym tak bardzo, że przepycha się w drzwiach, ciągnie jak szalony, depcze mi po piętach i wyje z podekscytowania. Jeśli pozwolę mu wyjść z domu w towarzystwie takich emocji, mogę być pewna, że reszta spaceru będzie to kitu. Wobec tego uczę spokojnego zachowania przed wyjściem i te przysłowiowe drzwi są do tego idealne - to wyraźny punkt odniesienia. Pies dokładnie rozumie ideę drzwi, wie, że to brama do krainy szczęśliwości - nowe zapachy, koledzy za rogiem, zabawa z piłką i radosne pląsanie na świeżym powietrzu.
   W związku z tym wprowadzam zasadę - wyjdziesz, jeśli będziesz spokojny. Ostatecznie nie ma dla mnie tak dużego znaczenia, kto przejdzie przez drzwi pierwszy, o ile wydarzy się to na ustalonych przeze mnie i czytelnych dla psa zasadach (pozwalam mu wyjść na hasło).
2. Z miską jest podobnie, jak przejściem przez drzwi - liczą się emocje. Czy pies podskakuje, wytrącając jedzenie z ręki, czy grzecznie czeka na zaproszenie do posiłku? Nie dostanie jedzenia, jeśli nie będzie spokojny.
3. Mój pies śpi, gdzie popadnie i generalnie jest mi obojętne, gdzie będzie spał twój pies, o ile zna komendę odsyłającą: zejdź i/lub na miejsce, i nie warczy na ciebie gdy zbliżasz się do łóżka lub chcesz go z niego wyprosić.

Kolejne „zasady”, to nie tyle zasady, co wiecznie żywe mity.

1. Zabawa z definicji powinna sprawiać przyjemność. Psy, bawiąc się ze sobą bardzo często pokazują swoje słabości, wręcz – odsłaniają się przed drugim psem. Skąd więc wniosek, że z człowiekiem musi być inaczej? W zabawie kluczowa jest równowaga. Pies, bez szansy na zwycięstwo szybko się zniechęci i prędzej zacznie uciekać z zabawką niż oferować ją tobie. Daj psu czasem wygrać, grozi ci co najwyżej więcej frajdy. Moja rada? Naucz psa puszczania zabawki na komendę, a w nagrodę za jej wykonanie… baw się dalej!
2. Przewróć psa na plecy i pokaż mu kto rządzi! Jest wiele innych metod, aby poradzić sobie z problemem. Po takim zachowaniu pies nie pomyśli, że jesteś samcem Alfa, nie zapała do ciebie większą sympatią ani tym bardziej respektem. Posłuszeństwo oparte na strachu niewiele ma wspólnego z relacją. Na szacunek również trzeba sobie zasłużyć. A czy rolowanie psa jest skuteczne? Polemizowałabym.
3. Surowe mięso a agresja. Jedzenie surowego mięsa nie wzmaga agresji, to po prostu tak nie działa. Gotowa karma nie powstała dlatego, że wzrastała liczba psich sfor polujących na ludzi, tylko dla naszej wygody. Psy mogą jeść mięso zarówno surowe jak i przetworzone – jedyne co w tym temacie powinniśmy rozważać to aspekty zdrowotne.

 
Podsumowując, nie uważam, aby pies - niezależnie od tego czy mamy do czynienia z małym chichuahą czy potężnym rotweillerem, większą część dnia planował jak cię zdominować i zostać panem twojego domu. Jeśli pies wykonuje ruchy kopulacyjne względem poduszki bądź twojej nogi, warczy gdy zbliżasz się do jego posłania lub miski, albo broni dostępu do “swojego” (twojego!) łóżka, to ewidentnie ma ci coś do powiedzenia. Aby rozwiązać problem, należy się zastanowić nad jego źródłem i dobrać odpowiednie metody pracy z psem. Wówczas pozostaje konsekwentne ich wdrażanie i nieco cierpliwości. 

Przywołanie to najważniejsza umiejętność jaką powinien znać pies. Wprawdzie osiedlowa rzeczywistość wskazuje na co innego jednak moim zdaniem bez dobrego przywołania nie ma mowy o swobodnym bieganiu bez smyczy. Pies, który nie wraca na wołanie może być nie tylko uciążliwy (podbiega bez pozwolenia do obcych psów, nie zamierza przerwać zabawy z kolegami), ale i stanowić niebezpieczeństwo dla siebie lub otoczenia (może wpaść pod auto w pogoni za piłką lub koteczkiem).

Przywołanie to nic innego jak powrót psa na wołanie. Czasem jest łatwo: okolica jest pusta, nie dzieje się nic specjalnego – wówczas przywołanie to łatwizna. Ale zazwyczaj na spacerze poza nami są inne psy, przechodnie, rowerzyści, biegające dzieci, samochody. Podobnie za miastem czyhają niebezpieczne pokusy – świat unikalnych zapachów i dzika zwierzyna. U większości psów na widok biegnącej sarny włączy się instynkt pogoni.

Dlatego tak ważne jest, aby od początku pracować nad tą umiejętnością.
Trening przywołania zacznij ćwiczyć w domu. Za każdym razem gdy wołasz psa i ten przychodzi, nagradzaj go kilkoma smakołykami lub zabawą.

Kilka zasad skutecznego przywołania
​

1. Atrakcyjna nagroda – aby nauka była skuteczna nagroda musi być dla psa wartościowa. Ucząc psa powrotów, używaj najlepszych kąsków (mięso, ser, kiełbasa itp.) lub zabawki, od której pies nie może oderwać wzroku.
   Nagroda musi być nie tylko smaczna, ale i podana w ciekawy sposób. Naucz psa łapania smakołyków w locie i pozostawaj w ruchu. Gdy pies zbliża się do ciebie zacznij uciekać z zabawką lub parówką w ręku – zobaczysz jakiego dostanie przyspieszenia.
2. Nastawienie – pies musi chcieć do ciebie wrócić. Jeśli jest rozzłoszczony lub spięty, pies będzie wolał cię unikać niż się zbliżyć. Dlatego nie złość się na psa, bądź zrelaksowany i uśmiechnięty. Dobre nastawienie to połowa sukcesu!
3. Mowa ciała – zdarza się, że nieświadomie blokujemy psa swoim ciałem. Bardzo często kierujemy do psa przeciwstawne komunikaty: co innego mówią nasze słowa, a co innego ciało. Dlatego otwórz się na psa, cofaj zamiast iść w jego stronę, nie wpatruj się w niego. Aby ułatwić psu powrót do ciebie zacznij uciekać.
4. Loteria – na początku nagradzaj każde pzywołanie, ale z czasem gdy umiejętność robi się silna i stabilna, nagradzaj losowo. Pamiętaj, aby chwalić psa za każdy powrót (“brawo! Dobry pies!”), ale jedzenie lub zabawkę dawać losowo. Dzięki temu nie uwiążesz się do smaków, a pies będzie bardziej zmotywowany, bo do nauki... wkradnie się element zaskoczenia. 

Ostatnio dowiedziałam się, że szkolenie psów jest bez sensu, bo psy nieszkolone są bardziej posłuszne. Pies tej osoby nieustannie podbiegał do obcych ludzi i psów i nie reagował na zawołanie. Na koniec pogonił za rowerzystą, którego chciał… capnąć. Na spacerze był jeszcze jeden pies, który nie odbiegał zbyt daleko, a na każde przywołanie prędko meldował się przy boku opiekuna. Pierwszy nie był nigdy szkolony, drugi… owszem tak.

Miałam pewnego rodzaju dysonans poznawczy, bo rzeczywistość była całkowitym zaprzeczeniem wygłoszonej tezy. Rozumiem jednak wątpliwości i postaram się wyjaśnić dlaczego dawniej było mniej szkoleń, a psy wydawały się mieć mniej problemów.

Dawniej, a dziś

Życie psów uległo ogromnej zmianie w ciągu ostatnich kilkunastu lat.

Z jednej strony mają coraz mniej zajęć – nie muszą pilnować obejścia, któremu towarzyszyło myszkowanie po podwórku (i jakie to były podwórka – zwierzęta, resztki jedzenia, zmieniające się zapachy), coraz mniej psów poluje lub zagania stada bydła czy owiec. Rzadko który pies zajmuje się tym, do czego został jako rasa, ale i jako gatunek, stworzony.

Z drugiej strony, świat stał się bardziej tłoczny i hałaśliwy – ciasne, betonowe osiedla przepełnione są psami i ludźmi, zewsząd słychać szum aut, ryk syren. Każdego dnia nasze psy stykają się z masą intensywnych bodźców działających na wszystkie zmysły, bez możliwości odreagowania stresu. Rosną też nasze oczekiwania – pies ma być grzeczny w restauracji, nie powinien szczekać ani kopać dziur na miejskim trawniku. Dla wielu psów to za dużo.

I tu pomocne okazuje się szkolenie.

Nauka nowych umiejętności, zaspokaja część podstawowych potrzeb psa - gwarantuje aktywność fizyczną i psychiczną. Szkolenie pozwala lepiej zrozumieć psa i jego potrzeby, a to klucz do tego, aby był bezproblemowym towarzyszem. Posłuszeństwo na co dzień to tak naprawdę dodatek do relacji, którą budujemy ze swoim psem. Jeśli twój pies wraca na wołanie, rezygnuje ze zjadania odpadków, ignoruje rowerzystów, biegające dzieci i nie zachowuje się agresywnie, to łatwiej będzie ci z nim funkcjonować, bo wiesz, że nie stwarza zagrożenia dla siebie ani otoczenia.

Nauka posłuszeństwa daje tę kontrolę, a im więcej kontroli masz nad psem, tym więcej wolności możesz mu dać.