Wybierając się na konsultacje, jeszcze zanim poznam psa i jego rodzinę, zastanawiam się
co przyda się w tym konkretnym przypadku. Czasem jest aż mi trochę głupio, bo jedną z
pierwszych porad, które daję jest sugestia zaopatrzenia się w zabawki do jedzenia.
Wiele osób sceptycznie podchodzi do kupowania dodatkowych akcesoriów służących do
karmienia psa. „Przecież ma miskę!” Wcale mnie to nie dziwi, ja sama nie jestem fanką
kupowania akcesoriów bez opamiętania. Dlatego podzielę się z wami moimi mocno
przemyślanymi decyzjami, podpowiem czym wypełnić te zabawki oraz do czego właściwie
mogą się przydać.

Jedzenie jest podstawową motywacją psów. Wiele osób wrzuca chrupki do misek, pies zjada posiłek w kilka sekund i tyle. W pewnym sensie to marnowanie jedzenia czy raczej
potencjału jaki w nim drzemie. Wyjadanie z michy jest oczywiście wygodne, ale wg mnie
odbieramy sobie możliwość dania psu satysfakcji i radości z jedzenia.
Zdobywanie pokarmu to jedna z podstawowych potrzeb zwierząt. W praktyce znaczy to tyle, że pies żyjący od michy do michy ma odebraną znaczącą część tej potrzeby. W naturze psowate muszą się postarać, aby zdobyć pożywienie. Muszą je upolować lub znaleźć. I psy uwielbiają poświęcać się tej czynności – jest to dla nich naturalne (pomyśl z jaką lubością przeszukują trawniki w poszukiwaniu resztek jedzenia).

Realizując tą potrzebę - umożliwiając psu poszukiwanie, staranie się o jedzenie - sprawiasz, że jest on szczęśliwszy i bardziej spełniony, a przez to mniej kłopotliwy. Niektórzy stawiają miskę, zostawiają ją na cały dzień i pozwalają psu samemu wydzielać sobie tyle ile potrzebuje. To w ogóle jest sprzeczne z naturą. Psowate polują, aby zdobyć pokarm, a sarny czy antylopy nie stoją tuż za progiem w oczekiwaniu na bycie zjedzonym. Polowanie jest naturalną potrzebą psów, ale oczywiście nie pozwolimy naszym miejskim burkom polować na inne zwierzęta!

To, co możemy im dać w zamian to: poszukiwanie jedzenia (ang. scavenging) lub
wydłużenie czasu trwania posiłku.

W naturze zjedzenie przez psowate posiłku zajmuje zdecydowanie dłużej niż pożarcie porcji suchych chrupek. Zjedzenie upolowanej zwierzyny to cały proces: odrywanie mięsa,
przeżuwanie, oblizywanie, gryzienie kości itp. Oczywiście ani Kong ani lickimata nie mogą
się z tym mierzyć, ale jest to chociaż substytut zwiększający poziom szczęścia psa. W
domowych warunkach możemy zrobić chociaż tyle. Powolne jedzenie, żucie i wylizywanie
obniża emocje i sprawia, że psy stają się spokojniejsze.

Ciekawą alternatywą dla Konga jest Zogoflex Toppl od firmy West Paw. To produkt, który testuję od niedawna (rozmiar L). Zaletą jest duży otwór do wydobywania jedzenia, dzięki czemu wyjadanie może być łatwiejsze i mniej frustrujące niż w przypadku Konga. Wewnątrz znajdują się  sterczące wypustki, który spowalniają jedzenie. Boczny otwór przez który co jakiś czas uciekają chrupki uatrakcyjnia psu posiłek, a jednocześnie umożliwia zamontowanie zabawki w klatce. 
Mechanizm działania jest zbliżony do popularnego bałwanka, dlatego poniższe zasady możesz przełożyć również na Toppla. 

To dość nowy produkt na naszym rynku. To plastikowa tacka z różnymi wypustkami
przeznaczona szczególnie na miękki rodzaj karmy (np. jogurt, serek naturalny, pasztet,
mokra karma dla psa, mielone mięso, musy owocowo-warzywne w tubkach, czy
samodzielnie zblendowane warzywa i owoce). Pies ma za zadanie oczyścić tackę z jedzenia i aby to zrobić musi zlizywać pokarm. Ja kupiłam model Slow Mo. Oczywiście niektóre psy, te bardziej niecierpliwe mogą próbować wygryzać jedzenie – i w zależności od tego, co w niej umieścisz może im się to udać. Najlepiej sprawdzi się metoda prób i błędów. Wiadomo, że nakładając jogurt zwiększysz prawdopodobieństwo, że pies będzie musiał wylizać tackę to czysta, natomiast zamrożone mięso mielone może odchodzić kawałkami.
Mój oczyszcza matę w przedziale ok. 15 – 3o minut.

Ta aktywność odpowiada naturalnej potrzebie psa do poszukiwania jedzenia. Psy uwielbiają przeszukiwać teren w poszukiwaniu jedzenia. Daje im to ogromną satysfakcję
(zdecydowanie większą niż opracowanie miski w 30 sekund). Dla psa węszenie jest czymś
takim jak dla nas praca w skupieniu. Dlatego mówi się, że 20 minut węszenia jest jak
godzina spaceru. Właśnie z tego powodu rozwiązaniem wielu problemów z nadpobudliwością u psów jest zaangażowanie psiego nosa.

Zabawa polega na chowaniu jedzenia w różnych zakamarkach w domu. Oczywiście na
początku zadanie jest bardzo proste. Sadzasz psa w pokoju, mówiąc aby został (przy okazji
sprawdzisz czy pies zna komendy: siad i zostań). Jeśli pies umie zostać, rozłóż smakołyki na podłodze (ja używam po prostu karmę, którą pies je i w ten sposób pies może zjeść nawet cały posiłek).
Na początku pies powinien widzieć gdzie je rozkładasz. Schowaj maksymalnie 5 sztuk i zwolnij psa do poszukiwań komendą: „szukaj”. Nie mów w tym czasie do psa, nie zachęcaj go do szukania, ewentualnie jeśli sam się zniechęci, pomóż mu znaleźć resztę smakołyków, a w następnej sesji zmniejsz poziom trudności. Na początku pies musi zrozumieć o co ci chodzi.
Gdy pies rozumie zadanie i szybko znajduje smakołyki, to czas na podniesienie poprzeczki.
Zacznij chować więcej smakołyków w trudniej dostępnych miejscach i na różnych
wysokościach (np. na krześle, szafce, za doniczką, w nogach krzesła itp.). Ostatni,
najtrudniejszy etap jest taki, że pies zostaje w innym pomieszczeniu, niż tam gdzie
pochowane będzie jedzenie. Gdy ukryjesz wszystkie chrupki wróć i zwolnij go komendą:
szukaj.
To świetny sposób na zabicie nudy w domu, ale też rozrywka dla psa gdy wychodzisz do
pracy. Chowaj smakołyki ostrożnie, kilka razy zdarzyło mi się, że chrupek wpadł pod szafkę i musiałam przesuwać meble, bo mój pies warował z nosem w szczelinie.

Spokojne zachowanie w nowych miejscach (kawiarnie, restauracje, hotel, wizyta u
znajomych) – siadając przy stoliku w kawiarni daję psu kong. Zajęty wyjadaniem nie zwraca uwagi na otaczające go bodźce i uczy się, że to sytuacja, w której należy spokojnie leżeć. Jest to lepsze niż wydawanie psu pojedynczych smakołyków za dobre zachowanie, ponieważ pomaga mu się zrelaksować. Pies, który wie, że w każdej chwili może dostać smakołyk pozostaje w ciągłym w napięciu.
​
Spokojne zachowanie podczas wizyty gości – jeśli twój pies ekscytuje się wizytą gości,
przygotuj wcześniej kong lub lickimatę (najlepiej zamrożone) i gdy tylko goście zaczną się
pojawiać daj psu posiłek. Niektóre psy będą tak bardzo podeskcytowane, że na początku nie będą potrafiły skupić się na jedzeniu. W tej sytuacji sugeruję, aby pies był na smyczy lub zamknięty w klatce. Ważne, aby nie miał możliwości witania gości i podskakiwania na
początku. Wyjadanie z maty pomoże obniżyć emocje i pies będzie dużo spokojniejszy.

Zabawki na jedzenie to niekoniecznie fanaberia i kolejny pomysł jak nabić czyjąś kieszeń
niepotrzebnymi akcesoriami, a naprawdę dobry sposób na uatrakcyjnienie psu posiłku. Życie psów z jednej strony robi się coraz trudniejsze (nadmiar bodźców), a z drugiej monotonne (długie godziny samotnie spędzone w domu, krótkie spacery dookoła bloku). Trudno się dziwić, że psy mają coraz więcej problemów. Dlatego wg mnie warto zainwestować w coś, co w prosty sposób zaspokoi przynajmniej część spośród ich potrzeb. Zabawka nigdy nie zastąpi ruchu i aktywności z człowiekiem, ale myślę, że większość psów ucieszy się z takiego prezentu.

W listopadzie 2019r. dość spontanicznie przyjęłam pod swój dach labradora z Fundacji Pies Przewodnik. Na ogół mam problem z podejmowaniem decyzji, analizuję wszystko od zakupu jogurtu po poważne życiowe decyzje. Jak się jednak okazuje jeśli z czymś jest mi naprawdę po drodze, to słucham intuicji i decyzję podejmuję na pniu. Tak było z Bandim, psem aspirującym do roli przewodnika dla osób niewidomych.
​
Bandi, jeszcze wtedy Boston, oficjalnie Bandy, w domu Nowy aka Szpagat trafił do mnie nagle i niespodziewanie. Zobaczyłam ogłoszenie u znajomego trenera i pomyślałam, że może warto spróbować. Zanim się obejrzałam Nowy był w domu.

Bandi co i rusz zaskakuje mnie tym, z jaką łatwością przystosowuje się do nowych warunków. Miasto nie robi na nim większego wrażenia, wizyty w sklepach i centrach handlowych znosi dobrze, po przejechaniu dwóch przystanków autobusem staje się królem pojazdu i rozkłada wygodnie na środku. Nawet jeśli coś go zaniepokoi, to tylko na chwilę. Do tej pory najgroźniejszym adwersarzem okazał się samotny hydrant, ale Bandi już chyba o tym nie pamięta.

Oczywiście to nie tak, że rzucam go w wir wydarzeń i patrzę jak sobie radzi. Stopniowo pokazuje mu świat, zawsze jestem obok i udzielam wsparcia nie tylko wydając jedzenie, ale przede wszystkim aktywnie uczestnicząc w jego socjalizacji – gdy sytuacja jest zbyt trudna odchodzimy, czasem siedzimy na uboczu powoli chłonąc miejski zgiełk. Co nie zmienia faktu, że chłopak ogarnia. 

Wolontariat w fundacji szkolącej psy na przewodników, to świetna okazja, aby sprawdzić siebie, a przy okazji zrobić coś dobrego dla innych. Nie będę jednak ukrywać, że zgłosiłam się do programu z egoistycznych pobudek. Rozważam zakup drugiego psa, gdzieś po głowie chodzi mi labrador z linii pracującej, to dobra okazja, by dowiedzieć się czegoś więcej o rasie, sprawdzić jak mój pies zareaguje na powiększenie stada oraz jak ja odnajdę się w nowej sytuacji.
​
Poczucie społecznej misji pojawia się z czasem. Z upływem kolejnych tygodni poznaję coraz więcej osób słabowidzących i niewidomych. To przemili, dowcipni, uśmiechnięci ludzie. Obserwuję ich i psy, poznaję historie i przygody – wesołe i te mrożące krew w żyłach. Dopiero wtedy zaczynam sobie uzmysławiać jak ważna jest funkcja, którą pełnię. 

Do zadań wolontariusza należy również nauka podstaw posłuszeństwa pod okiem trenera. W ciągu roku pies uczy się m.in. siadu i warowania wraz z zostawaniem w tych pozycjach, spokojnego czekania na jedzenie, chodzenia na luźnej smyczy, odchodzenia i pozostawania na miejscu (w klatce i na legowisku). Nie martw się jeśli nie dasz rady przerobić z nim wszystkiego. Doświadczony trener jest w stanie nauczyć psa, tego co jest niezbędne, zwłaszcza jeśli ty dasz psu to, czego potrzebuje w początkowym okresie swojego życia – dobry dom. Po ukończeniu 12 miesięcy pies trafia w ręce trenera i dopiero wówczas przechodzi z nim szkolenie specjalistyczne.

Opiekowanie się przyszłym psem przewodnikiem to wymagające zadanie. Nie mogę pozwolić mu na głupotki, Bandi musi być poważnym psem. Nie ma zabawy w aportowanie, nie ma przeciągania się szarpakiem ani tulenia na kanapie. Spacery są wymagające, bo mimo młodego wieku pies musi kontrolować emocje i impulsy, nie może swobodnie pobiegać, okazjonalnie pogonić wiewiórki czy popływać w bajorku. Ten aspekt chyba najtrudniej przejść. Znaleźć balans między byciem szczeniakiem, byciem psem, a rolą którą ma w przyszłości pełnić.

Trenerzy z fundacji doskonale o tym wiedzą i na kolejnych spotkaniach uzmysławiają to, co dla niewidomych jest prozą życia. Ja jestem w stanie nawet kątem oka dostrzec, że pies namierzył ptaka lub innego psa i za moment pociągnie w tamtą stronę – mogę się przygotować. Niewidomy nie ma tej szansy. Zaskoczony nagłym szarpnięciem prawdopodobnie się przewróci. Dlatego od pierwszych miesięcy życia psa, my wolontariusze, musimy pokazać mu, że musi być ponad to. Ma umieć ignorować bodźce i trzymać emocje na wodzy. 

Gdy rozmawiam ze znajomymi i opowiadam o życiu Bandiego większość osób żałuję psa, mówiąc, że ten to ma ciężkie życie. Czasem się z tym zgadzam. Chciałabym dać mu więcej wolności, zaadresować wszystkie jego potrzeby, pozwolić mu być niesfornym szczeniakiem. Ale z drugiej strony myślę o psach, które spędzają 8-10h samotnie w domu, po powrocie wychodzą na krótki spacer, i w gruncie rzeczy wiem, że to nie Bandiego powinno być nam żal. To fakt, jego życie będzie pełne zasad, których będzie musiał bezwarunkowo przestrzegać, nie będzie frywolne. Ale w zamian za to będzie miał to, czego psy potrzebują, a wiele z nich nie ma – zajęcie i bliski kontakt ze swoim człowiekiem.

​Bandi jest z nami dopiero 3 miesiące, a ja nie pamiętam kiedy ostatnio nazwałam go „Nowy”. Mimo, że traktuję go inaczej niż Huga i staram się trzymać dystans, to czuję, że rozstanie nie będzie takie proste...

Wiele osób najbardziej boi się właśnie tego - oddania psa, którego pokochało. Nie warto nikogo zwodzić, rozstanie będzie miało słodko-gorzki smak. Jednak końcówka drogi, w której Pies Przewodnik spotyka człowieka, towarzysza swojego życia, któremu otworzy świat, jest tego warta. Nie mam co do tego żadnych wątpliwości. 


Chcesz zostać wolontariuszem lub dowiedzieć się więcej o programie? Skontaktuj się z Fundacją Pies Przewodnik w Warszawie.